Afgelopen dagen was het weer een kleurrijk feest in de natuur, want de paddenstoelen en zwammen schoten letterlijk als paddenstoelen uit de grond. Dit is een van die gezegdes die echt waar zijn. Bij mijn wandeling in de bossen kwam ik geen stap vooruit, overal zag je wel een paddenstoel of zwam staan of hangen. En natuurlijk heb ik die in allerlei standjes gepoogd vast te leggen. Dat viel niet altijd mee en bij een van mijn vreemd liggende houdingen vroeg een bezorgde wandelaar of ik niet goed was geworden.
Nog even op herhaling
Daarnaast vroeg een medewandelaar aan mij: “Wanneer is het een paddenstoel en wanneer is het een zwam?” Tja, het blijft wel wat schimmig in het rijk van de schimmels. Ik probeer het zelf simpel te houden en zeg tegen alles wat een hoed en steel heeft: “paddenstoel”, en alles wat enkel uit een hoed bestaat of een andere vorm heeft: “zwam”. Het lastige is dan weer, dat één van de meest bekende paddenstoelen vliegenzwam heet, maar om die nou vliegenpaddenstoel te noemen is ook weer wat. De vliegenzwam heeft een hele mooie hoed, maar er zijn ook paddenstoelen bij die iets minder een duidelijke hoed hebben. Denk maar eens aan de Phallus impudicus letterlijk vertaald betekent dit onbeschaamde penis. Maar dat durfden wij niet in de boekjes te zetten en dus is de vertaling van deze Phallus impudicus in het Nederlands grote stinkzwam geworden. Wie deze paddenstoel kent weet dat er een hele rare hoed op de steel zit, niet te vergelijken met die van een vliegenzwam. Toch is die hoed heel effectief, want de sporen worden meegenomen door insecten, die op de kadavergeur van de paddenstoel afkomen. Bij die speciale hoed zitten namelijk de sporen aan de bovenkant als een soort olijfgroene slijmerige massa. Insecten landen op de hoed, de sporen blijven plakken aan de poten en zo verspreiden ze die sporen. Heel anders dan bij de vliegenzwam, want die moet wachten tot dat de wind ze onder de hoed meeneemt. Als er dus geen wind is, wordt dat verdomde lastig.
Vruchtlichamen
Het meest belangrijke in het schimmige rijk der schimmels is dat je vooral beseft dat de paddenstoelen en zwammen, die je ziet, vruchtlichamen zijn. Het zijn voortplantingsorganen, vergelijkbaar met de vrucht appel aan de appelboom. Feitelijk zijn het dus de zichtbare, bovengrondse delen van een schimmel. Of in sommige gevallen de zichtbare delen aan een boom. Het overgrote deel van de schimmel is (meestal) onzichtbaar. Deze niet zichtbare delen zitten verspreidt als een netwerk van schimmeldraden, wat we mycelium noemen, in de bodem, of in dood hout of tussen de bladeren. Een andere vraag, die vaak gesteld wordt als je op de grond ligt om een mooie foto te maken en je eindelijk de beste houding hebt, is mag je paddenstoelen plukken? Mijn antwoord is dan steevast nee, want wat je doet is het weghalen van een voortplantingsorgaan. Dit zijn vruchtlichamen van de schimmels. En wat is mooier in een bos of ander stuk natuur, de variatie aan kleuren van de diverse soorten paddenstoelen / zwammen of de saaiheid van het grauw en grijs.