‘Wat is een oorlog wreed en hard’ heet het boek met alle verhalen van de 88 oorlogsslachtoffers uit Gilze, Rijen, Hulten en Molenschot. Het komt rechtstreeks voort uit het al langer lopende digitale project ‘Geef elk oorlogsslachtoffer een gezicht’ van Heemkring Molenheide. Op maandagmiddag 27 oktober krijgt burgemeester Alssema om 14.30 uur in De Schakel in Gilze het eerste exemplaar van het boek uitgereikt. Daaraan voorafgaand, om 14.00 uur, onthult hij samen met vier nabestaanden het nieuwe monument voor oorlogsslachtoffers op het kerkhof in Gilze. Nog een mooi voortvloeisel uit het heemkringproject.

“In ‘Wat is een oorlog wreed en hard’ vertellen we de verhalen van de 88 inwoners uit de gemeente die in de Tweede Wereldoorlog omkwamen,” aldus de Wiki-schrijfgroep. “Achtentachtig inwoners, variërend in leeftijd van drie maanden tot 69 jaar. Een lange aangrijpende lijst van namen, een droeve optelsom van mensen die door gruwelijke oorlogshandelingen om het leven kwamen. Wie waren al die mensen, vroegen wij ons af. Hele gezinnen soms. Onder welke omstandigheden overleden zij?” De vierkoppige werkgroep – Kees van der Heijden, Mirjam Heijs, Mariëlle van Hezewijk en Nel de Wit – geeft met dit boek gevolg aan het verzoek van veel nabestaanden. “In onze gesprekken met hen voor het digitale project vroegen verschillenden of deze verhalen ook nog in boekvorm zouden verschijnen, toegankelijker voor de oudere generatie.”

Mooie en verdrietige verhalen

“De hulp van al die nabestaanden was onmisbaar bij het project,” benadrukt de schrijfgroep. “Broers, zussen, (klein)kinderen, neven, nichten, buren of oude vriendjes en vriendinnetjes reageerden op onze oproep in 2023 in de media. Ze vonden op zolder en in versleten albums oude foto’s en documenten en waren bereid om hun herinneringen met ons te delen. Met mooie en verdrietige verhalen in soms emotionele gesprekken. Want vaak werd in de getroffen gezinnen – zo vertelden ze – niet of nauwelijks over het verlies gepraat. Omdat het allemaal zo groot was en ouders hun kinderen wilden sparen. En omdat het leven na de oorlog door moest gaan.”

Veelzeggend

De titel van het boek ‘Wat is een oorlog wreed en hard’ heeft de werkgroep ontleend aan een veelzeggende uitspraak van ouders op het bidprentje van hun twee omgekomen dochters. “Een citaat kenmerkend voor het verdriet en de machteloosheid van die tijd. Het boek is een eerbetoon aan alle 88 slachtoffers. Voor ieder van hen een eigen verhaal. Want hoe lang geleden ook, het blijft belangrijk hen te herdenken.”

Nieuw monument

Niet alleen het boek brengt de namen van de 88 oorlogsslachtoffers samen. Dat doet ook het nieuwe monument dat op maandagmiddag 27 oktober, de dag dat onze gemeente indertijd bevrijd werd, onthuld wordt. De schrijfgroep darover: “In sommige van onze gesprekken met nabestaanden kwam ook naar voren dat er voor hun gevoel niet voor ieder slachtoffer een echte gedenkplek was. Op het al bestaande monument op het kerkhof in Gilze staat maar een deel van de 88 namen en verspreid over de gemeente vind je een enkele gedenkplaat maar ook die zijn niet volledig. We hebben dit gemis aangekaart en onze voorzitter Bert Wagemakers heeft dit idee samen met de gemeente op kunnen pakken en het monument weten te realiseren. Het staat nu op de plek waar jaarlijks al de dodenherdenking gehouden wordt, bij de klokkentoren op de begraafplaats achter de kerk in Gilze.”

Alle 88 namen

“Met dit gedenkteken zijn alle 88 namen van de slachtoffers uit Gilze, Rijen, Hulten en Molenschot voor het eerst samengebracht. Bovendien is het mooi dat de burgemeester dit met vier nabestaanden van slachtoffers uit de vier dorpen onthult.” Zowel bij deze onthulling en herdenking op het kerkhof als bij de presentatie van het boek in De Schakel is iedereen van harte welkom.

Boek verkrijgbaar

Het boek ‘Wat is een oorlog wreed en hard’ telt 121 bladzijden en bevat veel afbeeldingen. Leden van de heemkring krijgen het boek gratis. Voor niet-leden is het vanaf begin november voor 12,50 euro verkrijgbaar bij Bruna in Rijen en bij Thuis bij Hapers in Gilze. Op tentoonstellingszondagen is het te koop bij de heemkring zelf, Nieuwstraat 22 in Gilze. Het is ook te bestellen via de webshop op www.heemkringmolenheide.nl.